Najistotniejsze rozwojowo różnice w biernym odtwarzaniu i aktywnym poszukiwaniu, w bezwładnym rozpadzie i reformowanym „układzie” tak postaw, jak i struktur społecznych opisał Kazimierz Dąbrowski poprzez spójnie zaprojektowaną wielopoziomową koncepcję rzeczywistości. W analityczny sposób różnicuje ona mankamenty i walory procesów kulturowych transformacji poprzez odwołanie się do odmiennych jakości i procesów w mikro-, ale i makroskali.
Socjolog kultury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Instytucie Studiów Międzykulturowych UJ, współzałożyciel, a obecnie prezes honorowy Polskiego Towarzystwa Ewaluacyjnego.
Wiele prac poświęcił analizie Teorii Dezintegracji Pozytywnej, szczególnie w kategoriach rozwojowo uprawianych nauk społecznych i nauk o kulturze ukazując, jej wielorakie i inspirujące możliwości.
Współczesne problemy kulturowej dezintegracji Europy wynikają z poważnego rozchwiania kondycji poszczególnych kultur narodowych. Przeżywają one poważne zagrożenie w wyniku społecznej odpowiedzi na poczucie braku podmiotowości wspólnot, które niestety podążą w dwóch obciążonych hamulcem rozwojowym kierunkach: z jednak strony są to bardzo wielorakie formy nacjonalizmu, z drugiej kosmopolityzmu, który oznaczają zaniechanie zainteresowania kultura narodową wspólnot. Nie jest ona skierowana przeciwko żadnej innej kulturze, wspólnocie, czy społeczności, nie implikuje poczucia wyższości i prawa dominacji. Tak pojętą kulturę narodową ukazuje polska tradycja humanistycznej pedagogiki społecznej, która wykazuje istotne analogie z innymi rodzajami humanistycznych analiz kultury, w tych ich orientacjach, które nie redukują podmiotowości i godności osoby ludzkiej w treści i działaniach budowanych na ich bazie nauk. Istotną inspiracją analiz tak pojętej kultury narodowej może być teoria dezintegracji pozytywnej Kazimierza Dabrowskiego, która ciągle nie uzyskała wystarczającej i w pełni rozwiniętej aplikacji w obszarze nauk społecznych, w tym pedagogice społecznej. Niniejszy tekst usiłuje być wskazaniem na twórcze możliwości tego typu analiz.
