WYKŁAD: Pięć poziomów rozwoju moralnego według Dąbrowskiego i ich ograniczenia / Dabrowski’s Five Levels of Moral Development and its Limitations
WYKŁAD: Pięć poziomów rozwoju moralnego według Dąbrowskiego i ich ograniczenia / Dabrowski’s Five Levels of Moral Development and its Limitations
Prof. Piotr Bołtuć (University of Illinois, USA)
[PL]
Teoria rozwoju moralnego K. Dąbrowskiego rozpatruje dezintegrację (na drugim poziomie) jako warunek sine qua non rozwoju osobowości. Poziomy: 3, 4 i 5 są osiągalne tylko na podłożu moralnego bólu i radykalnego załamania w pierwotnej integracji (poziom 1) umożliwionej na poziomie drugim. Stanowi to uniwersalny model rozwoju osobowości według Dąbrowskiego. Model, który nie uwzględnia wpływów kulturowych, pomimo, że w niektórych kulturach rozwój ten jest wspomagany, a w niektórych spowalniany. Jednakże, jak zaobserwował prof. Bladzi w naszych ostatnich rozważaniach, model ten przeciwstawia się arystotelesowskiemu modelowi rozwoju. Warto zauważyć, iż dla Arystotelesa osoba, która za bardzo cierpiała jest nie zdolna by osiągnąć eudajmonię, co stanowi przeciwieństwo poglądów Platona jak i chrześcijańskiej doktryny zbawienia opartej na cierpieniu Chrystusa. Twierdzę, że w pewnych okolicznościach pierwszy poziom może powodować pozytywny dynamizm i tworzyć eudajmonię bez cierpienia na drugim poziomie. Należy wspomnieć, że teoria Dąbrowskiego tworzona w cieniu dwóch wojen światowych, znajduje swoje aplikacje dla polskiego umysłu, gdzie cierpienie jednostki czy rodziny stanowi część życia. Bazując na reinterpretacji teorii Dąbrowskiego dokonanej w Stanach Zjednoczonych przez na przykład Piechowskiego i pozytywnym odbiorze tej interpretacji podejmuję się twierdzenia, że model rozwoju oparty na poglądach Arystotelesa jest również możliwy, mimo iż jest nie często spotykany.
[EN]
K. Dąbrowski’s theory of moral development views desintegration (at level 2) as the condition sine qua non of personality development. Levels 3, 4 and 5 are enabled only against the background of moral pain and radical crack in primary integration (level 1) made possible at level 2. This is Dabrowski’s universal model of personality development, irrespective of the culture, although some cultures facilitate and others slow down this progress. However, as prof. Blandzi observed in our recent discussion, the model runs counter to the model developed by Aristotle. It is worth remembering that for Aristotle a person who suffered too much is unable to gain eudaimonia, which is in stark contrast to Plato, as well as to Christian doctrin of salvation based on Christ’s suffering. I argue that in rare circumstances level one may generate positive dynamisms and create eudaimonia without suffering of level 2. It is important to mention that Dabrowski’s theory, developed in the shadow of the two World Wars, is strictly applicable to the Polish mind, where individual or family suffering is the part of life. Based on US reinterpretation of Dabrowski’s theory, e.g. by Piechowski, and positive reception of such interpretation I venture to say that a rare model of development based on Aristotle’s view, is also possible, though rare.
