Karta Zdrowia Psychicznego
Kazimierz Dąbrowski
„KARTA ZASAD I ZADAŃ HIGIENY PSYCHICZNEJ”
1. Higieną psychiczną nazywamy naukę o warunkach zdrowia psychicznego jednostki i grupy.
2. Zdrowie psychiczne jest to zdolność do wszechstronnego rozumienia, przeżywania, odkrywania i tworzenia coraz wyższej rzeczywistości i wartości aż do konkretnego ideału społecznego i indywidualnego.
3. Zdrowie psychiczne – jak i inne właściwości ludzkie – ma wiele poziomów, od poziomu ledwie zaznaczonego aż do poziomu najwyższego.
4. Higiena psychiczna, opierając się na sprzęgu takich nauk pogranicznych, jak: psychologia rozwojowa i kliniczna, pedagogika, socjologia, psychopatologia, neurofizjologia, prawo, filozofia i inne, należy do najbardziej inter- i intradyscyplinarnych nauk teoretycznych i stosowanych.
5. Rozwój osobowości jest najważniejszym postulatem higieny psychicznej. Jest to rozwój samouświadomionej, samowybranej, samopotwierdzonej i samowychowującej się jedności podstawowych właściwości (jakości) psychicznych, realizującej coraz wyższe poziomy rzeczywistości i wartości aż do konkretnego ideału społecznego i indywidualnego.
6. Osobowość jest celem i skutkiem pozytywnych procesów rozwojowych.
7. Jednym z podstawowych wymogów higieny psychicznej jest posiadanie i rozwijanie szacunku dla hierarchii wartości.
8. Szacunek i życzliwość dla człowieka – to jeden z najważniejszych postulatów higieny psychicznej.
9. Opracowanie i wprowadzanie w życie (w wychowanie) zasad i metod obiektywizacji funkcji uczuciowych i popędowych oraz hierarchii wartości jest jednym z podstawowych warunków autentycznego wychowania człowieka.
10. Obiektywizm w stosunku do siebie powinien wiązać się z postawą obiektywno-subiektywną, w stosunku do innych – z przewagą indywidualnego i subiektywnego rozumienia i traktowania drugiego człowieka.
11. Stałe przygotowanie rodziców, pedagogów, psychologów, socjologów, lekarzy w zakresie zasad, postaw i metod higieny psychicznej powinno nie tylko służyć im samym, ale stanowić wzór w wychowaniu całego społeczeństwa.
12. Trzeba wszechstronnie rozwijać swoje dziecko, aby nie być zmuszonym w przyszłości leczyć je psychicznie.
13. Większość pozytywnych form nerwowości (wzmożonej pobudliwości psychicznej) i psychonerwic należy odpowiednio wcześnie i wszechstronnie wykorzystać dla rozwoju jednostki i społeczeństwa.
14. Badania naukowe, dokumentowanie i wszechstronne rozpatrywanie faktów powinny zasadniczo zmienić stosunek społeczeństwa, lekarzy, psychologów i pedagogów do nerwowości i psychonerwic i wydzielić je z psychiatrii, z leczenia farmakologicznego, jako podstawowego. Ważne jest przy tym prowadzenie wszechstronnej ,,terapii przez rozwój” w oparciu o elementy twórcze jednostki, a nie wyłącznie nacisk na eliminację zaburzeń.
15. Psychoterapia i autopsychoterapia są niezbędne u zdrowych ludzi w okresach ciężkich doznań, kryzysów rozwojowych, depresji, trudności życiowych.
16. Dla ludzi zdrowych psychicznie i psychoneurotyków o zdrowych elementach rozwoju należy tworzyć sieć ośrodków higieny psychicznej oraz sanatoriów, domów otwartych, półotwartych, zakładów pobytu dziennego itp. Powinno się w nich stosować różnorodne, odpowiednie do zainteresowań i uzdolnień pacjentów metody psychoterapii i terapię przez pracę twórczą.
17. Przy schorzeniach psychotycznych należy, przez dłuższą obserwację pacjentów, dążyć do uchwycenia w ich strukturze i przeżyciach wartości twórczych, związanych z procesem „chorobowym”, i dążyć powoli do częściowego – choćby – podporządkowania im tych procesów. W każdym przypadku należy wykorzystać zainteresowania i potrzeby pacjentów dla poprawy ich zdrowia i dalszego rozwoju.
18. Przy schorzeniach chronicznych i inwolucyjnych należy dążyć do takiej organizacji warunków bytowych i samopoczucia chorych, aby mogli żyć życiem ludzkim, w kontaktach z bliskim otoczeniem. Nie należy przy tym zapominać, że niektóre spośród tych chorób mogą także przejawiać pewne możliwości regeneracji.
19. W przypadku psychopatów i charakteropatów niezbędna jest taka organizacja ich życia, aby można było odpowiednio wcześnie postawić właściwą diagnozę i odkryć — jeżeli się uda — elementy psychonerwicowe w ich strukturze, dające pewne możliwości pozytywnych przekształceń. W razie wszechstronnego rozpoznania esencjalnej (konstytucjonalnej) psychopatii niezbędna jest jednak izolacja takich osób, aby uniemożliwić ewentualne akty agresji w stosunku do innych.
____________________________
Źródło: Materiały promocyjne Polskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej wg wzoru z dnia 14.03.1984r. Tekst ukazał się w formie ulotki w nakładzie 20.000 egz. Aktualna wersja Karty Zdrowia Psychicznego znajduje się na stronach PTHP. Materiał źródłowy dostarczył Tadeusz Kobierzycki.
