Biografia – Piotr Żak, Charaktery 11/2005

Kazimierz Dąbrowski urodził się 1 września 1902 roku w majątku Klarowo pod Lublinem. Miał troje rodzeństwa: starszego i młodszego brata oraz młodszą siostrę. Podstawową edukację otrzymał w domu. Szkołę średnią ukończył w Lublinie. W latach 1921 -1928 na kilku polskich uniwersytetach zdobył rozległe wykształcenie z polonistyki, pedagogiki, psychologii, medycyny i filozofii. Jeszcze przed wojną kilkakrotnie otrzymał stypendia naukowe, dzięki którym mógł wyjechać do Szwajcarii i Stanów Zjednoczonych.
Pasją Dąbrowskiego stała się edukacja w zakresie zdrowia psychicznego. Założył między innymi Instytut Higieny Psychicznej w Warszawie (1935), próbował też powołać Wyższą Szkołę Higieny Psychicznej, jednak nie otrzymał pozwolenia władz.
Po wybuchu drugiej wojny światowej Dąbrowski nie zawiesił działalności Instytutu, przeniósł go tylko z Warszawy do pobliskiego Zagórza. Mocno zaangażował się w pomoc organizacjom podziemnym.  Za to aresztowało go gestapo, jednak po kilkumiesięcznym śledztwie został zwolniony. Powrócił do pracy w Zagórzu.
Po wojnie wraz z całym Instytutem Dąbrowski wrócił do Warszawy i wreszcie zrealizował swoje wielkie marzenie – założył Wyższą Szkołę Higieny Psychicznej. W krótkim czasie stała się ona jedną z najpopularniejszych warszawskich szkół wyższych. Władze komunistyczne nie mogły zbyt długo zdzierżyć tak niezależnej działalności i w 1949 roku zlikwidowały Instytut Higieny Psychicznej, a w roku 1952 zamknęły uczelnię. W 1950 roku aresztowały Dąbrowskiego i jego żonę na osiemnaście miesięcy, a po uwolnieniu przymusowo skierowały do pracy w szpitalu psychiatrycznym w Kobierzynie koło Krakowa.
Przełom 1956 roku przyniósł Dąbrowskiemu rehabilitację, łącznie z uznaniem jego habilitacji obronionej osiem lat wcześniej na Uniwersytecie Wrocławskim. Mógł normalnie pracować na polskich uniwersytetach, mógł też wyjeżdżać za granicę. W roku 1963 ukazała się książka, zawierająca kompletny wykład na temat teorii dezintegracji pozytywnej.
W 1965 roku rodzina Dąbrowskich wyjechała do Kanady. Rok później Dąbrowski spotkał Abrahama Masłowa, zafascynowanego teorią dezintegracji pozytywnej. Uczeni zaprzyjaźnili się. Dzięki wstawiennictwu Maslowa Dąbrowski został dyrektorem instytutu psychologii University of Cincinnati.
Od roku 1973 Dąbrowski regularnie odwiedzał Polskę. Bardzo chciał reaktywować Instytut Higieny Psychicznej i Wyższą Szkołę Higieny Psychicznej, ale władze nie pozwoliły mu na to. Udało mu się jednak doprowadzić w 1977 roku do powołania w Warszawie Centrum Higieny Psychicznej i Zdrowia Psychicznego. Prowadził też zajęcia ze studentami, publikował artykuły.
W 1979 roku profesor Dąbrowski miał poważny zawał serca, który znacznie ograniczył jego aktywność. Wiosną roku 1980 przyjechał jednak ponownie do Polski. Kilka miesięcy później – 26 listopada 1980 roku – zmarł w Aleksandrowie koło Warszawy.
Piotr Żak

Źródło: Magazyn psychologiczny „Charaktery” Nr 11 (106) listopad 2005 s. 42
Fotografia z archiwum Polskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej