REFERAT: „Uniwersalna” psychologia zachodnia a psychologie „lokalne”. Implikacje kulturowych źródeł teorii rozwoju moralno emocjonalnego Kazimierza Dąbrowskiego / „Universal” Western, and indigenous psychologies. The implications of the cultural sources of Kazimierz Dabrowski theory of moral/emotional development
REFERAT: „Uniwersalna” psychologia zachodnia a psychologie „lokalne”. Implikacje kulturowych źródeł teorii rozwoju moralno emocjonalnego Kazimierza Dąbrowskiego / „Universal” Western, and indigenous psychologies. The implications of the cultural sources of Kazimierz Dabrowski theory of moral/emotional development
Dr Ewa Hyży (Uniwersytet Medyczny Łódź)
[PL]
W swym wystąpieniu chcę poruszyć kwestie stosunkowo nowego
podejścia do oceny prawomocności i adekwatności teorii psychologicznych.
Postmodernizm końca XX wieku w pewnym stopniu poszerzył nasze
horyzonty refleksyjności i dystansu wobec „naukowych ustaleń”. Mam tu
zwłaszcza na uwadze kulturowy aspekt źródeł nauk społecznych ukazany
w kontekście aktualnego rozwoju tzw. „lokalnych”
(indigenous) i „zlokalizowanych” (indigenized) teorii psychologicznych, jak
i prób tworzenia na ich podstawie „nowej psychologii globalnej”.
Jak wiadomo, jednym z podstawowych czynników wpływających na
kształtowanie się rodzajów osobowości i ideałów człowieka są systemy
religijne (m.in. chrześcijańskie, islamskie, czy buddyjskie). Innym
czynnikiem decydującym o uznawanych i propagowanych najwyższych
wartościach są też, wynikające z położenia geograficzno-politycznego,
wielowiekowe tradycje narodowe. Teoria Dąbrowskiego powstawała
w specyficznych kulturowo-historycznych warunkach, i mimo
przynależności do naukowego paradygmatu zachodniego, jej ewentualna
uniwersalność i naukowość powinna być poddana bliższemu oglądowi. A to,
że znalazła ona szersze zainteresowanie pierwotnie w USA i Kanadzie, a nie
w kraju, w którym się zrodziła, także wydaje się być interesującym
zagadnieniem, zwłaszcza dla socjologów wiedzy. Moje wystąpienie stanowi
raczej zakreślenie pola ewentualnych badań i dociekań, niż formułowanie
jednoznacznych tez i odpowiedzi.
